खेतीपाती मात्र होइन ज्यान जोगाउनै धौ धौ

बैतडी, ३१ भदौ । बैतडी जिल्लामा पछिल्लो समय बाघ (चितुवा), भालु, बाँदर र जङ्गली बँदेलका कारण खेतीपातीको माया मारेर ज्यान जोगाउन समस्या हुन थालेको छ। चितुवा र बँदेलको आक्रमणमा परी बैतडीमा २६ जनाको मृत्यु भइसकेको छ भने १३ जना घाइते भएका छन्। 

पञ्चेश्वरमा चितुवाको आक्रमणमा परेर बिहीबार १७ वर्षीय पूजा लोहार गम्भीर घाइते भएको घटना सेलाउन नपाउँदै मेलौली नगरपालिका–३ मा ५५ वर्षीय गजबहादुर भाट भालुको आक्रमणबाट गम्भीर घाइते हुनुभएको छ। 

भान्छाकोठामा खाना पकाइरहेका बेला बाँदरले आक्रमण गर्दा दोगडाकेदार गाउँपालिका–४, पिपलकोटकी ५० वर्षीय मीना भट्ट घाइते हुनुभएको थियो। बाँदर आतङ्क सहन नसकेर मीनाको परिवार पहाडको गाउँछाडेर तराई झरिसकेको छ। 

बाँदरका कारण पिपलकोटका अधिकांश किसानले खेतीपाती लगाउन छाडेका छन्। जङ्गली जनावरबाट ज्यान जोगाउन गाह्रो हुन थालेपछि गाउँबाट बसाइँ सर्ने क्रम बढेको स्थानीय हरिशरण भट्टले बताउनुभयो। 

पिपला टोलका ६५ वर्षीय मनोरथ जोशी (मन्नाम) को जङ्गली बँदेलको आक्रमणमा परी मृत्यु भइसकेको छ। दुई वर्षअघि बँदेलको आक्रमणमा परी दोगडाकेदार–१ कै ४५ वर्षीय बलबहादुर कार्की गम्भीर घाइते हुनुभएको थियो। मकै बारीमा पसेको जङ्गली बँदेल धपाउन खोज्दा पञ्चेश्वर गाउँपालिका–३ का ३८ वर्षीय मदनसिंह साउद गत वर्ष घाइते हुनुभएको थियो। 

यस जिल्लामा नरभक्षी चितुवा, भालु र जङ्गली बँदेलको आक्रमणमा परेर प्रत्येक वर्ष मानवीय क्षति हुने गरेको छ। २०६८ साल यता चितुवाले सबैभन्दा बढी मान्छेमाथि आक्रमण गरेको छ। चितुवाले २६ जनाको ज्यान लिएको डिभिजन वन कार्यालय बैतडीका तथ्याङ्क अधिकारी मदन जोशीले बताउनुभयो। चितुवापछि जङ्गली जनावर बँदेलको आक्रमणमा परेर मान्छेको मृत्यु र घाइते भएको डिभिजन वन कार्यालयको तथ्याङ्कमा उल्लेख छ। 

जङ्गली जनावरका कारण पहिले खेतीपाती जोगाउन मुस्किल हुने गरेको थियो, अचेल ज्यान जोगाउन धौ धौ परेको गुनासो स्थानीयको छ। किसानको घरबारीमै आएर भालु, बाँदर र जङ्गली बँदेलले आक्रमण गरी ज्यान लिन थालेपछि गाउँ छाडेर बसाइँ सर्नेको सङ्ख्या बड्दै छ। 

गाउँमा बाँदर आतङ्क बढेपछि दशरथचन्द नगरपालिकाका महिला किसानले नगर प्रमुखको कार्यकक्षमा पुगेर सुरक्षाको माग गरेका छन्। दशरथचन्द नगरपालिकामा बाँदरको बढी आतङ्क रहेको नगर प्रमुख पुष्करराज जोशीले बताउनुभयो। 

बाँदरका कारण घरबारविहीन बन्ने अवस्था आएको भन्दै दशरथचन्द नगरपालिका–५, ८ र १० नम्बर वडाका दुई सयभन्दा बढी महिला किसान जुलुस लिएर नगरपालिका आएको नगर प्रमुख जोशीले बताउनुभयो। 

निर्वाचनका बेला चुनावी एजेन्डा बन्ने बाँदर धपाउने अभियानले सार्थकता पाउन सकेको छैन। जितेपछि बाँदरको मुद्दा पेचिलो बन्ने गरेको गुनासो स्थानीयको छ। वन ऐन अनुसार बाँदर मार्न नपाइने भएका कारण चुनावी वाचा पूरा गर्न जनप्रतिनिधिलाई समस्या हुने गरेको छ। 

नरभक्षी चितुवा र जङ्गली बँदेलले तल्लोस्वराड क्षेत्रका पञ्चेश्वर, शिवनाथ गाउँपालिका र मेलौली नगरपालिकामा मानवीय क्षति पु-याउँदै आएको छ। घरआँगनमा खेलिरहेका तथा विद्यालय पढ्दै गरेका बालबालिका चितुवाको सिकार हुने गरेका छन्। 

तल्लोस्वराड क्षेत्रमा बिजुली बत्ती नहुँदा जङ्गली जनावरले मानव र बालीनालीमा बढी क्षति पु-याएको पञ्चेश्वर गाउँपालिका अध्यक्ष गोरखबहादुर चन्दले बताउनुभयो। जङ्गली जनावरबाट पीडित किसानले गुनासो पोखे पनि स्थानीय तहको सरकारसँग सोसम्बन्धी कुनै अधिकार नभएको अध्यक्ष चन्दले बताउनुभयो।