आवस्यक जानकारी नहुँदा असुरक्षित गर्भपतन गर्दै

मोहन पनेरु
दिपायल,
फागुन १२ डोटी जिल्लाका सञ्चारकर्मीहरु तथा स्वास्थ्य क्षेत्रका सरोकारवालाहरुले सुरक्षित गर्भपतन तथा सेवाको बारेमा आबश्यक जानकारीको अभावमा असुरक्षित गर्भपतन गराउने क्रम नरोकिएको बताएका छन ।

गर्भपतनका बारेमा अझै समाजमा भ्रमहरु बिद्यमान रहेकाले महिलाहरु खुलेर सुचिकृत स्वास्थ्य संस्थाहरुमा आउन नसकेको उनीहरुको धारणा रहेको छ ।

आईपास नेपालको सहयोगमा सामुदायिक विकास मञ्च नेपालले जिल्ला सदरमुकाम सिलगढीमा आयोजना गरेको सुरक्षित गर्भपतन सम्बन्धि सञ्चारकर्मीहरुसँगको अन्तरकृया कार्यक्रममा सहभागिहरुले आम सचेतिकरण गरि सुरक्षित गर्भपतन र निःशुल्क सुरक्षित गर्भपतन सेवाका बारेमा जिल्लामा उपलब्ध सेवाको बारेमा समुदाय स्तर सम्म जानकारी प्रवाह गर्नु पर्ने कुरामा जोड दिएका थिए ।

अझै पनि नीजि मेडिकल तथा सूचीकृत नभएका स्वास्थ्य संस्थाहरुमा गर्भपतन गराउने र जोखिम बढेपछि मात्र अस्पतालमा उपचारको लागि आउने गरेको समेत पाईएको छ । सुरक्षित गर्भपतन र सेवाको बारेमा समुदाय स्तरमा जानकारी प्रवाह गर्न सके जोखिम न्युनिकरण गर्न सकिने डोटी जिल्ला अस्पतालका मेडिकल सुपरिटेन्डेन्ट डा.भुषण मिश्रले बताउनु भयो । उक्त अन्तरकृया कार्यक्रममा बोल्दै सामुदायिक विकास मञ्च डोटीद्धारा सञ्चालित सुरक्षित गर्भपतन सेवा कार्यक्रमका कार्यक्रम अधिकृत दीपा सिंहले महिलाहरुमा गर्भपतनको बारेमा भ्रम र भेदभाव रहेको, लिंग पहिचान गरि गर्भपतन गराउने गरेको , पटक पटक गर्भपतन गराउदा महिलाहरुको स्वास्थ्यमा जोखिम बढेको बताउनु भयो ।

समुदाय स्तरमा सुरक्षित गर्भपतनको बारेमा सूचना तथा जानकारीको अभाव रहेको पाईएकाले सुरक्षित गर्भपतन र जिल्लामा उपलब्ध सेवाको वारेमा समुदाय स्तरसम्म जानकारी प्रवाह गर्न सञ्चार माध्यमले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्नु पर्ने कुरामा सहभागिहरुको जोड रहेको थियो । सामुदायिक रेडियो प्रसारक संघका प्रदेश सचिब कर्ण चन्दले सुरक्षित गर्भपतन र उपलब्ध सेवाको वारेमा समुदाय स्तर सम्म सूचना जानकारी प्रवाह गर्न सञ्चारकर्मी र सरोकारवालाहरु वीचमा समन्वय हुनु पर्ने बताउनु भयो ।

डोटी जिल्लाका जिल्ला अस्पतालका साथै तिखा, गड्सेरा, चवराचौतारा, पोखरी, मौवा, मुडभारा, भूमिराजमाण्डौं, बर्छैन, लानाकेदारेश्वर, लडागडा, सरस्वतीनगर, छतिवन, सानागाउँ, डौड, दानकोट, कफल्लेकी, दुर्गामाण्डौं र तिखातर गरि १८ वटा स्वास्थ्य चौकीमा निःशुल्क सुरक्षित गर्भपतन सेवा उपलब्ध रहेको स्वास्थ्य कार्यालय डोटीले जनाएको छ । सुरक्षित गर्भपतनका लागि सूचीकृत स्वास्थ्य संस्थाहरु मध्ये सामुदायिक विकास मन्च डोटीद्धारा संचालित सुरक्षित गर्भपतन सेवा कार्यक्रम अन्तरगत दुर्गामाण्डौं, कफल्लेखी, डौड, छतिवन र सरस्वतीनगर स्वास्थ्य संस्थाहरुमा प्राबिधिक सहयोग तथा आम सचेतिकरण गर्ने कार्यक्रम सञ्चालित रहेको सामुदायिक विकास मन्च नेपालका सचिब सिद्धराज जोशीले बताउनु भयो ।

उक्त कार्यक्रममा दिईएको जानकारी अनुसार आ.बं. २०७४÷७५ मा कुल १ हजार ८९ महिलाहरुले डोटीका बिभिन्न स्वास्थ्य संस्थाहरुमा गर्भपतन गराएका थिए । त्यसमा जिल्ला अस्पताल डोटीमा ३ सय ८३ जनाले गर्भपतन गराएको छन । १२ हप्ता देखि २८ हप्ता सम्मको गर्भपतन गराउने अधिकार भने डोटी जिल्ला अस्पतालले मात्रै पाएको छ ।

सामुदायिक विकास मन्च डोटीका सचिब सिद्धराज जोशीको सञ्चालनमा सम्पन्न उक्त कार्यक्रममा सो संस्थाकी कार्यक्रम अधिकृत दीपा सिंहले संस्थागत परिचय, सुरक्षित गर्भपतन सम्बन्धि कानूनी ब्यवस्था र डोटीमा संचालित सुरक्षित गर्भपतन सेवा कार्यक्रमको वारेमा र आईपास नेपालका लक्ष्मण केसी र तेज विष्टले सुरक्षित गर्भपतन सेवा कार्यक्रममा आईपास नेपालको भूमिकाका बारेमा जानकारी गराउनु भएको थियो ।